تولید کاتالیست هیدروژناسیون استیلن برای نخستین‌بار در کشور

 

امیرهومن کریمی وثیق، مدیرعامل شرکت «نفت و گاز سرو» درخصوص فعالیت‌های این شرکت به خبرنگار صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری گفت: در حوزه تولید انواع کاتالیست مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی فعالیت می‌کنیم. از سال 1400 پروژه‌ای را با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی برای تولید 3 کاتالیست هیدروژناسیون استیلن، متانول، پیش ریفرمینگ (پری ریفرمینگ) آغاز کرده‌ایم و امروز شاهد افتتاح خط تولید کاتالیست هیدروژناسیون استیلن و فاز توسعه‌ای کارخانه برای تولید این نوع کاتالیست هستیم.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز سرو با اشاره به اهمیت این محصول در صنعت پتروشیمی گفت: کاتالیست هیدروژناسیون استیلن برای حذف ناخالصی استیلن از محصول اتیلن واحدهای اُلفین مورد استفاده قرار گرفته و و خود اتیلن نیز در صنایع پلیمری برای تولید پلی اتیلن استفاده می‌شود. عدم حذف این ناخالصی‌ها باعث مسموم شدن کاتالیست و توقف فرآیند تولید پلی‌اتیلن می‌شود که خسارات مالی فراوانی را در پی خواهد داشت.

وی تاکید کرد: مطالعات برای تولید کاتالیست هیدروژناسیون استیلن از سال 1395 آغاز شد و یک سال بعد طبق تفاهم‌نامه‌ای که با پتروشیمی مروارید منعقد کردیم، طرح پایلوت با شرایط واحد صنعتی را در این مجموعه برنامه‌ریزی و اجرا کردیم. در مرحله نخست 20 کیلو کاتالیست تحویل این مجموعه داده شد و در مدت 3 ماه تست راکتوری، عملکرد کاملا منطبق با کاتالیست‌های متداول تجاری مصرف‌شده بود و هیچگونه افت فعالیت گزارش نشد که این امر، مبنایی بر انعقاد قرارداد صنعتی با پتروشیمی مروارید به میزان 26 تن و همچنین پتروشیمی بوشهر به میزان 126 هزار لیتر شد.

کریمی وثیق خاطر نشان کرد: تولید کاتالیست هیدروژناسیون استیلن، فناوری های‌تک (HighTech) محسوب می‌شود و تنها چند شرکت معدود خارجی، تولیدکننده این نوع کاتالیست در جهان هستند. پیش از این، همه کاتالیست‌های مورد استفاده در صنعت پتروشیمی کشور، وارداتی بودند؛ اما با دستاورد پژوهشگران این شرکت دانش‌بنیان موفق شدیم برای نخستین بار در کشور، کاتالیست هیدروژناسیون استیلن را تولید کنیم. 
وی با اشاره به اینکه این نوع کاتالیست‌ها، نیاز جدی صنعت پتروشیمی کشور هستند، افزود: نیاز سالانه پتروشیمی‌های مختلف کشور از جمله پتروشیمی ایلام، مروارید، آریا ساسول، جم و بندر امام به کاتالیست‌ هیدروژناسیون استیلن حدود 100 تن برآورد می‌شود. 

وی  افزود: تولید این کاتالیست‌ ها علاوه بر رفع نیاز داخل، تاکنون موجب صرفه جویی ارزی بالغ بر 24 میلیون دلار شده است.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز سرو خاطر نشان کرد: با افتتاح خط تولید کاتالیست هیدروژناسیون استیلن، زمینه اشتغال 40 نفر در این بخش فراهم شده است و با افزایش ظرفیت تولید، زمینه اشتغال نیروهای متخصص بیشتری در این مجموعه فراهم خواهد شد. پیش‌بینی می‌کنیم از سال 1407-1403 به مرز تولید سالانه 8 هزار تن انواع کاتالیست برسیم که 50 درصد تولیدات، صادر خواهند شد و ارزآوری خوبی برای کشور به همراه خواهد داشت. 

کریمی وثیق با اشاره به ظرفیت صادراتی تولیدات این مجموعه گفت: در حوزه کاتالیست هیدروژناسیون استیلن، تمرکز اصلی بر تأمین نیاز داخلی است، اما در حوزه سایر کاتالیست‌های تولیدی، درحال حاضر برنامه صادراتی به کشورهای مختلفی را در حال اجرا داریم. 

 

رییس صندوق نوآوری و شکوفایی در مراسم افتتاح پروژه دانش‌بنیان شرکت نفت و گاز سرو در شهرک صنعتی عباس‌آباد:

مسیر دانش‌بنیانی، مسیر توسعه کشور است 

دکتر محمدصادق خیاطیان در جریان بازدید از فاز توسعه تولید کاتالیست‌های گرانبهای صنعت پتروشیمی شرکت دانش‌بنیان نفت و گاز سرو گفت: دستاورد‌های بسیار خوبی در حوزه دانش‌بنیان در کشور شکل گرفته است و باید به این حوزه توجه ویژه‌ای کرد. از یک دهه گذشته تاکنون، در بُعد قانونی شاهد تصویب قوانین بسیار خوبی برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان هستیم و در ابعاد سیاست‎گذاری، برنامه‌ریزی و اجرایی نیز شاهد تلاش‌های زیادی هستیم و امیدواریم که این مسیر همچنان به توسعه خود ادامه دهد. معتقدیم که مسیر دانش‌بنیانی، مسیر توسعه کشور است و برای توسعه اقتصادی کشور، چاره‌ای جز توجه به حوزه دانش‌بنیان و استفاده از ظرفیت این حوزه نداریم.

رییس صندوق نوآوری و شکوفایی افزود: شرکت دانش‌بنیان نفت و گاز سرو با توان و دانش متخصصان داخلی، به حوزه‌ای ورود کرده است که موضوع کلیدی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به صورت خاص و سایر صنایع به صورت عام است. حوزه کاتالیست، محصول کلیدی در زنجیره نفت، گاز و پتروشیمی محسوب می‌شود و واقعا در این حوزه وابستگی داشتیم و نیاز بازار حدود ۸۰۰-۷۰۰ میلیون دلاری کاتالیست‌ها عمدتا از کشور‌های دیگر تأمین می‌شد. پژوهشگران این شرکت دانش‌بنیان وارد میدان شدند و دانش ناب ایرانی توانست با همه پیچیدگی‌ها و سختی‌هایی که برای تولید این کاتالیست‌ها وجود داشت، به دانش فنی تولید انواع کاتالیست‌ها دست پیدا کرده و این محصول را در داخل تولید کند.

وی تأکید کرد: درحال حاضر بیش از ۳۰ نوع کاتالیست در این مجموعه تولید می‌شود که علاوه بر رفع نیاز داخل، صرفه‌جویی ارزی قابل توجهی نیز رقم خورده و حتی زمینه‌های صادراتی خوبی نیز فراهم شده است. با تولید این محصولات‌ های‌تک در کشور، بیش از ۷۰ درصد نیاز داخلی رفع شده است که بخش عمده نیاز داخلی در مجموعه «نفت و گاز سرو» تولید می‌شود.

بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در حال تبدیل شدن به یونیکورن ایرانی هستند

خیاطیان با بیان اینکه امروز نیازمند تولید ۱۰۰ نوع کاتالیست در صنایع مختلف هستیم که ۳۰ کاتالیست آنها تنها در این مجموعه دانش‌بنیان تولید می‌شود، تصریح کرد: امثال شرکت نفت و گاز سرو که با ماهیت دانش‌بنیان شکل گرفته‌اند، ثابت کرده‌اند که ظرفیت تبدیل شدن به شرکت بزرگ را دارند. این شرکت و بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در آستانه ورود به فاز هزار میلیارد تومانی هستند و به اصطلاح می‌توانیم آن‌ها را یونیکورن ایرانی (شرکت‌های هزار میلیارد تومانی) بنامیم که این موضوع اتفاق بسیار بزرگی است.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: شرکت‌های بزرگ درحال حرکت به سمت دانش‌بنیان‌ها هستند و این یک رویکرد مناسبی است؛ به عنوان مثال شرکت‌های بزرگ فولاد، سیمان، پتروشیمی و ... در زنجیره خودشان می‌توانند از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده و در این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند که کار بسیار ارزشمندی است؛ اما گاهی می‌بینیم که یک شرکت با ماهیت دانش‌بنیان به یک شرکت بزرگ تبدیل شده است.

وی با تاکید بر اینکه اعطای تسهیلات و منابع مالی در نگهداشت نخبگان تاثیر بسزایی دارد، گفت: اگر چه حوزه اقتصادی بسیار مهم و حائز اهمیت است، اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد، حس اثربخشی و فعالیت این نخبگان در شرکت‌های بزرگ و دانش‌بنیان است. معتقدم درحال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان کشور، ویژگی‌های مدنظر نخبگان را دارند و نخبگان علاقه‌مند هستند در بسیاری از این شرکت‌ها فعالیت کنند. 

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند محملی برای جذب، نگه‌داشت و بازگشت نخبگان باشند و این وظیفه ما را دوچندان می‌کند تا در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بیش از گذشته تلاش کنیم، یادآور شد: این شرکت‌ها از لحاظ گردش مالی شاید به شرایط خوبی رسیده باشند، اما، چون رشد آن‌ها تصاعدی است و همچنان درحال رشد هستند، حمایت‌ها باید پیوسته و مداوم باشد. قانون‌گذار هم پیش‌بینی لازم را برای حمایت از آن‌ها تا ۱۵ سال در نظر گرفته و معافیت‌های مالیاتی هم پیش‌بینی کرده است؛ اما از طرف دیگر، خواسته سیاست‌گذاران این است که موضوع نوآوری، تحقیق و توسعه و انجام کار‌های جدید در مجموعه‌های دانش‌بنیان تداوم داشته باشد.

خیاطیان، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را وظیفه و رسالت اصلی صندوق نوآوری و شکوفایی برشمرد و گفت: ما نیز در صندوق در خدمت همه شرکت‌های دانش‌بنیان هستیم؛ شرکت‌هایی که با دانش، ایمان و پشتکار، در این مسیر سخت و پر پیچ و خم ایستاده‌اند و در حال خدمت‌رسانی به کشور و مردم جامعه هستند. امیدواریم با توسعه این شرکت و سایر مجموعه‌های دانش بنیان، هم فضای جذب نخبگان بیش از گذشته فراهم شود و هم این شرکت‌ها در حل مسائل کشور بیش از گذشته اثرگذار باشند. 

وی تاکید کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان نشان داده‌اند که از قابلیت‌ها و توانمندی‌های بسیاری برای حل مسائل مختلف کشور برخوردار هستند. در بُعد اقتصادی هم نقش‌آفرینی جدی دارند و هدف گذاری شده است که سهم اقتصاد دانش‌بنیان از GDP در برنامه هفتم توسعه به ۷ درصد برسد. در این مسیر نیازمند عزم جدی و توسعه شرکت‌های دانش بنیان هستیم و باور داریم با این ظرفیت نخبگی و نیروی انسانی تحصیل‌کرده، حتما می‌توانیم به این هدف‌گذاری دست پیدا کنیم.

 

گزارش تصویری